Nadużywanie napojów alkoholowych i alkoholizm to choroby społeczne
Nadużywanie napojów alkoholowych i alkoholizm to choroby społeczne, czyli choroby mające wpływ na stan biologiczny i ekonomiczny społeczeństwa. Pod uwagę należy wziąć także łatwość rozprzestrzeniania się tych negatywnych zjawisk, ich powszechność.
W Europie Polska znajduje się wśród krajów z najwyższym spożyciem alkoholu na osobę. Wzrasta też stale roczna średnia spożycia (obecnie około 10 litrów 100% alkoholu na mieszkańca). Szacunkowo mamy około 800 tys. osób uzależnionych od alkoholu. Liczba pijących nadmiernie i szkodliwie to około trzy miliony. Liczbę niepełnoletnich dzieci alkoholików określa się na na około 2 miliony, z których co najmniej połowa żyje w sytuacji drastycznie zagrażającej ich zdrowiu i rozwojowi.
Psychiatrzy społeczni już w połowie ubiegłego wieku alarmowali, że spośród chorób przewlekłych, postępujących, które sprowadzają niebezpieczeństwo dla otoczenia, chorób prowadzących do degradacji, trwałego kalectwa i zgonów, żadna nie wykazuje takiego rozpowszechnienia w społeczeństwie, jak nadużywanie napojów alkoholowych i alkoholizm.
Na przykład w 1975 roku na jednego statystycznego mieszkańca Polski przypadało łącznie 4,6 litra wyrobów spirytusowych czystych i gatunkowych (w przeliczeniu na spirytus 100%), 7,4 litra win i miodów pitnych oraz 36,8 litrów piwa. Obliczono wtedy, ze wypróżniliśmy przynajmniej 612 mln półlitrowych butelek alkoholu 45%. Ustawione w jeden szereg zajęłyby one długość 43 tys. kilometrów. Pisano wtedy: „wspólnymi siłami obaliliśmy butelkowy mur wprawdzie wysokości tylko 25 cm, ale o długości większej od obwodu kuli ziemskiej”.
We wnioskach podkreślano wówczas, że spożycie napojów alkoholowych jest olbrzymim i złożonym problemem społeczno-gospodarczym, a profilaktyka ograniczenia spożycia – wykracza znacznie poza kompetencje i możliwości lekarzy. Zdzisław Falicki w „Psychiatrii społecznej” (1979) pisał, że „bilansując zyski i straty państwo i społeczeństwo traci corocznie nie tylko to, co stanowi zysk ze sprzedaży alkoholu, ale ponadto przynajmniej taką sumę, jaką stanowią wpływy, a jest to wartość wszystkich łóżek szpitalnych (…) lub mieszkań dla milionowego miasta”. Zwracał uwagę, że „straty ukryte są w wydatkach prawie wszystkich resortów” i są one różne, a często trudne do przedstawienia w kategoriach ekonomicznych.
Obecnie eksperci twierdzą, że każda złotówka z alkoholu wpływająca do budżetu kosztuje nas potem 4 zł w innych dziedzinach życia. A w 2021 roku Polacy w sumie na alkohol wydadzą około 40 mld zł, czyli niemal tyle samo, ile z budżetu państwa idzie na program 500+.
Przerażające statystyki dotyczą jednak przede wszystkim utraty zdrowia przez Polaków z powodu alkoholu. Otóż naukowcy z Fundacji „Promocja Zdrowia” twierdzą, że każdego roku w Polsce z powodu nadużywania alkoholu umiera kilkadziesiąt tysięcy osób. To niemal dwa razy więcej niż pod koniec ubiegłego wieku.
Wszystkie te dane powinny przemówić przede wszystkim do elit społecznych i politycznych. Jaka będzie Polska za kilkadziesiąt lat, jeśli proces rozpicia społeczeństwa nie zostanie zahamowany? Czy w ogóle będzie? Czy jesteśmy świadomi, jak wielkie tragedie kryją te wszystkie liczby?
Obyśmy jako naród jak najszybciej znaleźli odpowiedź na te pytania. Odpowiedź stanowczą.
Oskar Józef Puszkiewicz ofm
Lektura:
Zdzisław Falicki, Psychiatria społeczna, PZWL, Warszawa 1979;
http://parpa.pl/index.php/badania-i-informacje-statystyczne
Artykuł powstał w ramach Projektu WIEDZA – WYBÓR – WOLNOŚĆ.
Dofinansowano ze środków Fundacji ORLEN.
autor: Oskar Józef Puszkiewicz ofm
