Dzieci i młodzież w cyberprzestrzeni (2)

Problematyczne użytkowanie Internetu przez dzieci i młodzież jest zjawiskiem, które na stałe wpisało się w naszą codzienność. Bardzo duża ilość czasu spędzana w sieci, ogromne zaangażowanie psychiczne i duchowe w internetowy świat rodzi poważne zagrożenia dla zdrowia zarówno psychicznego, jak i fizycznego. Cierpi też na tym sfera duchowa.

Ostatnie badanie nastolatków wykazało, że co trzeci badany jest gotowy zrezygnować z udziału w nabożeństwie (30,6%), a co piąty z uczenia się (23,2%), aby móc więcej czasu spędzać online. Wobec faktu, że silna wiara i żywe praktyki religijne chronią przed popadaniem w uzależnienia, chęć rezygnacji z praktyk na korzyść spędzania czasu w Internecie rodzi poważne obawy. Niepokoi również przedkładanie bycia online nad uczenie się. Konieczne staje się wzmożenie działań wychowawczych w oparciu o wartości moralne. Chodzi o to, aby wyposażyć młodych w oręż przeciwko realnym zagrożeniom wolności wewnętrznej, jak również pomóc im w rozwiązywaniu problemów z olbrzymią skalą negatywnych doświadczeń, z jakimi spotykają się za pośrednictwem Internetu.

Badania pokazują, że zdecydowana większość nastolatków spotyka się z przemocą w sieci skierowaną w stosunku do siebie lub też wobec innych osób. Formy przemocy to przede wszystkim: wyzywanie, straszenie, prześladowanie, oczernianie, poniżanie.

Co piąty nastolatek deklaruje, że doświadczył przemocy w Internecie. Naukowcy podkreślają, że 20% badanych na pytanie o doświadczenie przemocy udziela odpowiedzi „trudno powiedzieć”, co może wskazywać na brak zrozumienia tego zjawiska, brak chęci/otwartości do odpowiedzi lub obniżenie wrażliwości na agresję online.

O jednym z zagrożeń płynących z Internetu – patostreamingu, piszą autorzy książki „Zagrożone dorastanie”. Według nich scenariusz patostreamów jest najczęściej podobny:

- ktoś nagrywa poprzez kamerę internetową obsceniczne, pełne wulgaryzmów filmiki (np. upijanie się do nieprzytomności, wyzwiska wobec konkretnych ludzi lub „dla zasady”, tworzenie awantur, inicjowanie i realizowanie bójek, poniżanie znanych osób, koleżanek i kolegów, podpalanie kolegów, załatwianie potrzeb fizjologicznych na wizji itp.);

- podczas transmisji na żywo odbiorcy filmików komentują, wpływają na patoblogerów/ patostreamerów. Są więc uczestnikami tych wydarzeń.

Podkreślić należy, że mimo deklaracji serwisu YouTube, na którym głównie zamieszczane są te filmy, że walczą z tego typu zachowaniami, patostreamerzy pozostają praktycznie bezkarni.

A nastolatki korzystające z tego rodzaju „atrakcji”? W ich psychice pozostawią one silny, trwały ślad, a ich rozwój „ku pełni człowieczeństwa” może zostać zniweczony.

 Oskar Józef Puszkiewicz ofm

Lektura:

Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego badania uczniów, NASK – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2021;

Zagrożone dorastanie. Od rozwoju zaburzonego do zrównoważonego. Red. Mariusz Z. Jędrzejko, Marek Walancik, tom. 2, Milanówek-Warszawa 2019.

Artykuł powstał w ramach Projektu WIEDZA – WYBÓR – WOLNOŚĆ.

Dofinansowano ze środków Fundacji ORLEN.