Wolność w sferze płciowości

Nie jest w stanie myśleć i postępować w trzeźwy sposób ten wychowanek, który nie rozumie swojej płci, czy który ją odrzuca i wobec niej się buntuje. Każdy z nas jest człowiekiem, który ma określoną płeć. Nie istnieje po prostu człowiek. Istnieją jedynie mężczyźni lub kobiety. Ten właśnie fakt nazywamy płciowością. Bycie mężczyzną czy kobietą to całościowy sposób przeżywania i wyrażania człowieczeństwa. Płciowość przypomina nam o tym, że nikt z nas nie jest pełnią i że sam sobie nie wystarczy. Bóg nie jest ani mężczyzną, ani kobietą właśnie dlatego, że jest pełnią. Swoją miłość do nas Stwórca porównuje zarówno do miłości mężczyzny (kocha nas jak Abba, czyli serdeczny tatuś), jak i do miłości kobiety –

Jak kogo pociesza własna matka, tak Ja was pocieszać będę

(Iz 66, 13).

Sensem płciowości jest nie tylko odkrywanie własnych ograniczeń, lecz także uczenie się miłości w kontakcie z osobami drugiej płci. Do miłości najłatwiej dorasta się bowiem we dwoje. Wiedzą o tym ludzie zakochani, którzy dzień i noc tęsknią za wielką miłością, a także ci, którzy poprzez spotkania z osobami drugiej płci nauczyli się już miłości wiernej i ofiarnej. Każdy z nas przyjmuje i okazuje miłość na sposób właściwy swojej płci. Dorastanie do miłości – lub oddalanie się od miłości – zależy głównie od tego, co dzieje się między mężczyzną a kobietą czy między dziewczyną a chłopakiem. Właśnie dlatego pierwsze polecenie, jakie Bóg kieruje do ludzi, brzmi:

Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną

(por. Rdz 1, 28).

W świetle Biblii płodność fizyczna jest błogosławiona jedynie w małżeństwie i dlatego najważniejszą formą miłości mężczyzny i kobiety jest miłość małżeńska.

Podstawowa różnica między mężczyznami a kobietami wynika z faktu, że kobiety są bardziej wrażliwe na świat osób i mają w tym kierunku zwykle większe predyspozycje, podczas gdy mężczyznom łatwiej jest funkcjonować w świecie rzeczy i czasem nawet osoby traktują jak przedmioty. Wszystko, co jest w kobiecie – ciało, postrzeganie rzeczywistości, emocje, sposoby komunikowania, przeżywanie więzi – wszystko to ułatwia nastawienie na świat osób i kontakt z osobami. Dziewczynki bawią się najchętniej lalkami, odtwarzając świat osób, a chłopcy koncentrują się na klockach i grach. Chłopcy mają tendencję, by odnosić się „rzeczowo” do wszystkiego i wszystkich. Kryterium doboru kolegów bywa na przykład ich przydatność do gry w drużynie piłkarskiej. Stają się oni cenni na czas meczu, a później można o nich zapomnieć. Aż do następnego meczu. Kobiety z reguły troszczą się najbardziej o osoby, o więzi, o wychowanie. Mężczyźni natomiast w większym stopniu poświęcają się pracy zawodowej, działalności społecznej, hobby. Kobiety oceniają siebie głównie na podstawie sukcesów w świecie osób: na ile kochają i są kochane, na ile tworzą harmonijne więzi z rodzicami, z małżonkiem, z dziećmi, z Bogiem. Natomiast mężczyźni oceniają siebie głównie na podstawie sukcesów w świecie rzeczy: w pracy zawodowej, w życiu społecznym, w zarabianiu pieniędzy.

Różnice między kobietą a mężczyzną dotyczą także odmiennego funkcjonowania narządów zmysłów. Gdy chodzi o wzrok, to statystycznie kobieta widzi więcej, barwniej i jaśniej. Jest to związane m.in. z tym, że w siatkówce gałki ocznej znajduje się więcej światłoczułych pręcików u kobiet niż u mężczyzn. Kobiety dysponują zwykle lepszym słuchem niż mężczyźni, bo w świecie osób trzeba więcej słyszeć niż w świecie przedmiotów. Kobiety dysponują z reguły lepszym powonieniem i smakiem, gdyż troska o przyjemne zapachy czy smaczne potrawy to ważny przejaw miłości do osób. Jeszcze większe różnice występują we wrażliwości dotykowej. Badania potwierdzają, że w tej dziedzinie skale między mężczyznami a kobietami w ogóle na siebie nie zachodzą. Oznacza to, że najmniej wrażliwa dotykowo kobieta w badanej grupie odznacza się i tak większą wrażliwością w dotyku niż najbardziej wrażliwy mężczyzna. Dzieje się tak dlatego, że w świecie osób dotyk jest nieporównywalnie ważniejszy niż w świecie przedmiotów.

Różnice anatomiczne między kobietą a mężczyzną dotyczą także budowy i funkcjonowania mózgu. Lewa półkula mózgu u kobiet i mężczyzn odpowiada głównie za sprawności werbalne i myślenie logiczne. Prawa półkula odpowiada za wyobraźnię przestrzenną i za emocje. U kobiet obie półkule mózgowe są ze sobą lepiej powiązane dzięki większemu niż u mężczyzn ciału modzelowatemu, czyli systemowi połączeń neurologicznych. W konsekwencji mózg kobiet działa bardziej całościowo. To dlatego mężczyznom łatwiej jest oddzielić myślenie od emocji czy emocje od myślenia. Z kolei sposób myślenia u kobiet w wysokim stopniu zależy od przeżywanych przez nie emocji i uczuć. Dziewczynki, nastolatki i dorosłe kobiety z reguły każde wydarzenie przeżywają bardziej intensywnie niż chłopcy i mężczyźni. Częściej doświadczają zmienności nastrojów, odczuwają większy głód czułości, ważniejsze jest dla nich poczucie bezpieczeństwa.

Przedstawicielki płci pięknej są z reguły bardziej zainteresowane konkretnymi ludźmi i ich losami, a mężczyźni interesują się bardziej grupami społecznymi i oddziaływaniem na całe środowiska. Kobiety zwykle więcej czasu spędzają w domu, są częściej nauczycielkami, pracownicami służby zdrowia, opieki społecznej. Mężczyźni pełnią raczej te funkcje, które wiążą się z gospodarką czy polityką. Kobiety są bardziej skłonne do współpracy i bardziej uwrażliwione na troskę o dobre relacje z innymi ludźmi. Mężczyźni są bardziej skłonni do indywidualizmu i rywalizacji. Częściej przejawiają agresywność i bunt. Hormony męskie – zwłaszcza testosteron, którego w organizmie mężczyzny jest około 20 razy więcej niż w organizmie kobiety – pobudzają do większej aktywności i agresywności.

W sferze duchowej osoby obu płci jakby przekraczają własną płciowość, dotykając bezpośrednio tajemnicy bycia człowiekiem. Duchowość jest niezależna od płciowości. Zarówno kobiety jak i mężczyźni mają bowiem ten sam, pełny udział w byciu człowiekiem, tę samą godność i ten sam sens życia. Kobiety i mężczyzn obowiązują te same wartości, te same normy moralne, te same kryteria postępowania: w miłości, prawdzie i odpowiedzialności. Kobiety są natomiast zwykle bardziej otwarte i wrażliwe na sferę moralną i duchową, gdyż na co dzień przebywają z ludźmi i wczuwają się w ich los. Częściej niż mężczyźni stają w obliczu ludzkiego cierpienia, słabości, lęku. Rzadziej niż mężczyźni krzywdzą siebie i innych. Kobiety z reguły są bardziej wrażliwe także na sferę religijną, gdyż istotą religijności jest przyjaźń z osobowym Bogiem. Kobiety chętniej się modlą, chętniej pytają o Boga i miłość, częściej uczestniczą w Eucharystii, są bardziej aktywne we wspólnotach religijnych. Zwykle bardziej niż mężczyźni są świadome tego, jak ważna jest dla nich więź z Bogiem i praktyki religijne. Zwykle to kobiety rozmawiają z bliskimi o Bogu, czytają Pismo Święte, prowadzą do kościoła, formują sumienia.

Zadaniem odpowiedzialnego wychowawcy jest opisywanie wyżej przedstawionych specyficznych cech, zdolności i ograniczeń chłopców i dziewcząt po to, żeby nastolatkowie mogli rozumieć samych siebie i osoby drugiej płci. Równie ważnym zadaniem jest pomaganie wychowankom w przyjęciu ich własnej płci z radością i szacunkiem, bez buntu czy zniechęcenia. W epoce ideologii gender jest to zadanie szczególnie ważne i trudne, gdyż wielu dorosłych głosi absurdalną tezę, że człowiek może wybierać sobie płeć i zmieniać ją według własnej woli. Tego typu drastyczne wprowadzanie dzieci i młodzieży w błąd prowadzi do sytuacji, w której niektórzy wychowankowie – częściej dziewczęta – buntują się w obliczu własnej płci i okaleczają swoje ciało po to, by upodobnić je do ciała osób płci odmiennej. Trzecim zadaniem wychowawców jest pomaganie dzieciom i młodzieży, by rozumiały i respektowały płciowość kolegów i koleżanek. Jedynie wtedy będą w stanie tworzyć harmonijne więzi, w których obie strony będą respektować siebie i będą czuły się respektowane. Gdy dany chłopak czy dziewczyna cieszy się własną płcią, gdy wie, jakimi cechami i uzdolnieniami odróżnia się od osób drugiej płci i gdy buduje harmonijne więzi w relacji chłopak-dziewczyna, wtedy w sferze płciowości osiąga dojrzałą wolność, która chroni przed każdą formą nietrzeźwości.

Ks. dr Marek Dziewiecki