Najpilniejsze zadania państwa w zakresie ochrony dzieci i młodzieży w świetle Narodowego Programu Trzeźwości (1)

1) NAJPILNIEJSZE ZADANIA PAŃSTWA W ZAKRESIE OCHRONY DZIECI I MŁODZIEŻY W ŚWIETLE NARODOWEGO PROGRAMU TRZEŹWOŚCI
2) państwo prawa - państwo troski o młode pokolenie
● każda rozwijająca się wspólnota ludzi jest, niezalenie od miejsca i epoki historycznej, zorientowana ku przyszłości

• troska o dzieci i młodzież – o kolejną generację, która przejmie wartości pokolenia rodziców i będzie je realizować w następnym pokoleniu
• rolę podstawową i niezbywalną w wychowaniu spełniają rodzice; wszystkie inne instytucje mają charakter pomocniczy
• w tradycji europejskiej do zadań Państwa realizowanych przez jego instytucje należy m. in. koordynowanie życia społecznego w jego wymiarach kulturowych, ekonomicznych, społecznych, obronności, itd.

3) preambuła Konstytucji RP

• „w trosce o byt i przyszłość naszej Ojczyzny”
• „wszyscy obywatele Rzeczypospolitej”
• są „zobowiązani, by przekazać przyszłym pokoleniom wszystko, co cenne z ponad tysiącletniego dorobku” czyniąc to w

„poszanowaniu wolności i sprawiedliwości,

współdziałaniu władz,

dialogu społecznym oraz

na zasadzie pomocniczości umacniającej uprawnienia obywateli i ich wspólnot”.

4) prawa podstawowe w Konstytucji RP

• (art. 18) ochrona i opieka nad małżeństwem jako związkiem kobiety i mężczyzny, rodziną, macierzyństwem i rodzicielstwem;
• (art. 48. ust. 1) prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami.
• wychowanie to powinno uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, a także wolność jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania.

Do praw, które są stanowią fundament dla ustawodawcy dla realizacji Narodowego Programu Trzeźwości należy zaliczyć:

• (art. 38) prawną ochronę życia każdego człowieka;
• (art. 68 ust. 1) prawo do ochrony zdrowia;
• (art. 68 ust. 2) finansowany ze środków publicznych równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej
• (art. 68 ust. 4) obowiązek władz zwalczania chorób epidemicznych
• (art. 68 ust. 5) w zakresie wolności i praw socjalnych dotyczących dzieci i młodzieży - popieranie rozwoju kultury fizycznej
• (art. 68 ust. 3) szczególne znaczenie dla zapewnienia wychowania do trzeźwości obywateli ma zobowiązanie Państwa do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej

- dzieciom,

- kobietom ciężarnym,

- osobom niepełnosprawnym

- osobom w podeszłym wieku

• konstytucyjne prawa i obowiązki są regulowane przez ustawy i niższe akty prawne
• dzieci i młodzież należą do grup wymagających szczególnej troski
• stanowi to stanowią podstawę do interpretacji art. 22 ustawy zasadniczej: „ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny”.

WYCHOWANIE DO TRZEŹWOŚCI I TRWAŁA TRZEŹWOŚĆ OBYWATELI STANOWI WAŻNY INTERES PUBLICZNY

5) dzieci i młodzież - cele i pedagogia NPT

• nie tylko ochrona przez uzależnieniami, czyli skutkami określonych postaw i zachowań,
• szeroki projekt wychowania do trzeźwości!
• Cel - trzeźwość młodego pokolenia przez całe życie – także po osiągnieciu wieku dorosłego!

tylko tak szeroko podejmowana pedagogia może być skuteczna w zakresie ochrony przed uzależnieniami:

• uzależnienia nie tworzą wyizolowanego zagadnienia, lecz stanowią „wierzchołek góry lodowej” różnych problemów życia człowieka
• pedagogia wychowania do trzeźwości zakłada oddziaływanie na młode pokolenie, poprzez czytelną postawę zarówno dorosłych jak i rówieśników wobec tych zachowań, które „uwłaczają ludzkiej godności”

6) perspektywa głębokiego przekształcenia świadomości i obyczajów

• współczesny katalog uzależnień substancjalnych i behawioralnych wskazuje obszary wymagające nie tylko zwykłej troski w zakresie wychowania czy samowychowania,
• ale zarysowuje perspektywę konieczności szczególnej wrażliwości profilaktycznej wobec zachowań, które szybko i często stają się destrukcyjne i uzależniające.
• brak szerokiego horyzontu podejmowanych inicjatyw zredukuje nasz wysiłek do doraźnych działań usuwających skutki pijaństwa, co było w historii jedną z przyczyn niepowodzenia akcji trzeźwościowych.
• takie spojrzenie wynika z perspektywy przyjętej w programie zaplanowanym na głębokie przekształcenie świadomości i obyczajów, czego ugruntowanych efektów możemy się spodziewać w następnym pokoleniu – stąd wizja programu na 25 lat (NPT 7.2)

7) metody zasadnicze

• metoda podstawowa:

- trwała trzeźwość nie może być osiągnięta drogą narzucenia społeczeństwu radykalnych ograniczeń (np. prohibicja) wbrew jego dążeniom,

- ale może być efektem stopniowego procesu, opartego o zasadę społecznej akceptacji koniecznych ograniczeń

• metoda prowadząca do celu pośredniego:

- eliminowanie wszelkich form tzw. nadużywania napojów alkoholowych w oparciu o identyfikację szkód i zmianę form jego obecności w życiu codziennym

- oraz stałe dążenie do zmniejszania jego znaczenia w hierarchii wartości poszczególnych osób i całego społeczeństwa (NPT 1.2.1)

8) priorytet słabszych

• praca z osobami i grupami społecznymi, które są szczególnie narażone na negatywne oddziaływanie alkoholu

- dzieci

- młodzież

- kobiety

- osoby podatne genetycznie na szybsze uzależnienie

• zatem powinny one być otoczone szczególną opieką i pomocą:

- profilaktyka

- terapia

- rehabilitacja

- konieczność respektowania uzasadnionych praw mniejszości objętej zwiększonym ryzykiem szkód alkoholowych - np. dzieci z rodzin alkoholowych wykazujące tzw. efekt teleskopowy szybszego uzależnienia (NPT 1.2.2)